Tarih, Kültür ve Sanatın Meşk Ettiği Şehir: Prizren

Kosova´nın ikinci büyük şehri olan Prizren günümüzde Osmanlı-Türk kültürünü yaşatan en önemli yerleşim yerlerinden biridir. O kadar ki, Şar dağlarının çevrelediği ve içinden Ak Derenin geçtiği şehrin her köşesinde ecdadımıza ait izleri görmek mümkündür. Prizren´in o güzel yüzünü anlayabilmek şehrin hemen yanı başında bulunan ve 579 metre rakımlı tepeye kurulmuş tarihi kaleden şehri kuş bakışı seyretmektir. Bu seyir insana tarihin içerisinde yolculuk yapıyor hissi verir.

Bununla birlikte kente asıl damgasını vuran, uzun yıllar yönetimi altında kaldığı Osmanlı-Türk kültürü olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu´nun fethinden önce Sırp yönetiminde olan Prizren, Sultan I.Murad tarafından, I.Kosova Savaşı (1389) sonrasında ele geçirilmiş (1390), şehrin kesin fethi ise Fatih Sultan Mehmed zamanında gerçekleştirilmiştir. Kesin olarak fethedileceği 1455 tarihinden önce, Gazi Evrenos Bey komutasındaki akıncıların seferleri sonucunda, birkaç defa el değiştirmiş bulunan Prizren’in Türk karakteri o zamandan biçimlenmeye başlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun gelişme ve ilerleme döneminin ünlü hükümdarı Fatih Sultan Mehmed kumandasındaki Osmanlı ordusu, 21 Haziran 1455 tarihinde Prizren’i fethetmiştir. Cihan sultanı Fatih Sulan Mehmed, Prizren şehrinin fethinde orduları bizzat komuta etmiş ve şehrin içinde fetih namazının kılınabilmesi için günümüze kadar gelen Namazgah´ta ilk namazını kılmıştır.

Prizren camileri, hamamları, köprüleri, çeşmeleri ve tarihi evleri ile tipik bir Osmanlı yerleşim yerini canlandırmaktadır. Gazi Mehmet Paşa hamamı, Sinan Paşa camisi ve eski taş köprüsü geçmişi günümüzde yaşatan en önemli eserlerdir. Prizren, geçmişle bugünü ahenk içerisinde kaynaştırmayı başarmış önemli merkezlerden biridir.

Dükkânların yer aldığı daracık sokakları, caddeleri ve meydanı ile Şadırvan semti kentin en çekici yerlerinin başında gelmektedir. Bu yerler her Prizrenlinin günde bir kaç sefer uğramadan yapamadığı yerlerdir. Nüfusun büyük çoğunluğunu Arnavut ve Türklerin oluşturduğu Prizren bugün, geçmişten kalma her türlü ekonomik ve diğer sorunları aşma konusunda önemli bir mesafe kat etmiş bulunuyor. Fakat asıl önemli olan umutların yitirilmiş olmaması, işte Prizren umutların bitmediği, zamana karşı direnen ve kimliğini koruyabilen, yaşanmaya değer bir kent.

Kosova´nın güney bölgesinde yer alan kentin en önemli özelliklerinden biri yaşayan yerli Türk halkının geçmişine sımsıkı sarılıp geleceğini teminat altına almış olmasıdır. Kosova´da Türk dilinin korunması ve yaşatılması amacıyla II. Dünya Savaşı’ndan hemen sonra kurulan kültür ve sanat dernekleri, buradaki Türk halkına yönelik dil, tarih, sanat, gelenek ve göreneklerimizin gelecek kuşaklara aktarılması hususunda ciddi görevler ifa etmiştir. Sanata olan ilgi şehirde yaşayan Türk toplumunda kültür alanında faaliyet yapma yarışına neden olmakla birlikte önemli müzik gurupları, korolar ve halk dansları gruplarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Şehir canlı yaşantısı ile dikkat çekiyor, Prizren ayrıca festivaller kenti olarak tanınırken; kentte müzik, tiyatro ve sinema etkinliklerine sıkça rastlanmaktadır. Türk sinema festivali ve müzik geceleri en çok dikkat çekenler arasında. Prizren´de özelikle merkez bölgede yaşayan ve şehir toplumunun önemli kısmını oluşturan Türk toplumunun ana dilini yaşatma konusunda yürüttüğü çabalar sayesinde Türkçe ikinci resmi dil olarak kullanılmaktadır.

Güzel Türkçeleri, Prizren Türküleri, ecdat yadigârı camiler, köprüler, hamamlar ve diğer kültür varlıklarıyla Türk dünyasının ayrılmaz bir parçasıdır Prizren.

Fatih Aliyi