TİKA’dan Duha Türklerine gıda yardımı

TİKA, Moğolistan’ın kuzeyinde zorlu kış şartlarında yaşayan Duha Türklerine gıda yardımı yaptı – Moğolistan’daki sayıları 800’e kadar düşen, dilleri ve kültürleri yok olmaya yüz tutmuş Duha Türklerine yaklaşık 10 ton gıda malzemesi ulaştırıldı.

Un, yağ, şeker, çay, pirinç gibi ürünleri içeren 263 gıda paketi, özellikle hava sıcaklığının sıfırın altında 40 ila 50 dereceye düştüğü kış aylarında ulaşımın çok zor olduğu Hövsgöl vilayetine bağlı Tsaganur ilçesinde ve buraya 2 saat mesafede yaşayan Duha Türklerine ulaştırıldı.Duha Türklerinin bir kısmı Tsaganur ilçesinde, kalanı ise ilçenin dışındaki ormanlık alan taygada yaşıyor. Duha Türklerinin yaşadığı yere en yakın büyük yerleşim merkezi olan Mörön’den temin edilen gıda paketlerinin yaklaşık 400 kilometre mesafedeki bölgeye ulaştırılması zorlu yol şartları nedeniyle 1,5 günü buldu. Paketler önce Tsaganur’da, daha sonra da taygada yaşayan Duha Türklerine dağıtıldı.

Duha Türklerinin bir kısmı Moğolistan’da, bir kısmı da Rusya’da yaşıyor. Moğolistan’daki sayıları 800’e kadar inen Duhaların Rusya’daki sayısı ise bilinmiyor. Güney Sibirya içinde kalan bölgede yaşayan Duha Türkleri ren geyiği besleyerek geçimlerini sağlıyor. Duhaların bir kısmı kış aylarını tayga yerine Tsaganur ilçesinde geçiriyor. Geyik sürüleri besleyen aileler ise taygada yaşamaya devam ediyor. Duhalar, yaz geldiğinde ise geyiklerin soğuk havaya ihtiyacı olmasından dolayı taygalardan daha yüksekteki dağlık alanlara göç ediyorlar.

Kış aylarında soğuk hava, buz ve kar nedeniyle yazın ise ormanlık alanın bataklığa dönüşmesinden bölgeye ulaşım çok zor sağlanıyor. Taygaya giden patika yollar kışın buz tuttuğu için sadece arazi araçları bölgeye ulaşabiliyor. Yazın ise karların eriyip yolun bataklığa dönmesi nedeniyle sadece atlarla ulaşım sağlanıyor.

Duha Türkleri unutulmadı

TİKA, Duha Türklerine daha önce de çeşitli yardımlarda bulunmuştu. Yaşam malzemesi yardım projesi gerçekleştiren TİKA, proje kapsamında taygada yaşayan 50 hane halkına çadır bezi ve mont, ayakkabı, milli giysi gibi kışlık malzemelerden oluşan insani yardım ulaştırdı.

TİKA yetkilileri, ren geyiği sürüleri besleyerek hayatlarını sürdüren Duha Türklerinin yaşamlarına katkıda bulunma amacıyla Rusya Federasyonu Tuva Özerk Cumhuriyeti’nden 20 damızlık ren geyiği temin ederek taygada yaşayan Duhalara dağıttı.

TİKA, Duha Türklerinin eğitimine yönelik yardım projeleri de yürüttü. Bu çerçevede yaklaşık 500 öğrencisi bulunan, 58 öğretmen ile hizmetlinin görev yaptığı Tsaganur ilçe okulunun tadilatı yapıldı. Ayrıca, bölgede yaşayan çocukların uygun koşullarda eğitim alabilmeleri amacıyla okulun ihtiyaç duyduğu malzeme ve ekipmanlar temin edilerek okul tam teşekküllü hale getirildi. Çocukların yatılı okuyabilmesi için okul yakınındaki yurt binasının tadilatını da TİKA yaptı. Tsaganur ilçesindeki genel öğretim okulunda okuyan öğrencilerin yüzde 66’sı Duha Türklerinin çocuklarından oluşuyor.

2000 Ren Geyiği Festivali

TİKA, dilleri ve kültürleri kaybolmaya yüz tutmuş topluluklardan Duha Türklerine yardıma devam etmeyi planlıyor.Duha Türklerine ait kültürel eserlerinin sergilenmesi ve korumaya alınması, gelecek nesillerine tarih ve kültür bilgi birikimlerinin aktarılması amacıyla “Duha Türkleri Araştırma Merkezi ve Müzesi”nin daha önce hayata geçirilmesi Duha Türk topluluğunun tanıtılması açısından katkı sağladı.

Duhaların kültürel mirasının korunması ve devam ettirilmesi için merkezin faaliyetlerine katkı sağlanması hedefleniyor. Bu amaçla TİKA özellikle yaz aylarında merkez bünyesinde çadır kamp kurulmasını desteklemeyi planlıyor. Bu kampta Duhaların yaptığı ürünlerin bölgeye özellikle yaz aylarında gelen turistlere sergilenmesi ve satış yapılarak Duha Türklerinin gelirlerini artırması amaçlanıyor.

Duhaların ana geçim kaynaklarını oluşturan ren geyiklerinin sayıları da giderek artıyor. Bu yaz, Duhalar için bu anlamda özel bir yer tutacak. Duhaların geyiklerinin sayısının bu yaz 2 bini aşması bekleniyor.

Geyik sayısındaki artışı kutlamak için ağustos ayında bir festival düzenlenmesi planlanıyor. Moğolistan Cumhurbaşkanının talimatıyla 16-17 Ağustos’ta Tsaganur ilçesinde “2000 Ren Geyiği Festivali” düzenlenecek. TİKA da festivalin yapılmasına yardım edecek. Festivale katılacak Duha Türkleri için ihtiyaç duyulan 330 adet geleneksel kıyafet TİKA tarafından temin edilecek.