Afrika’da kavga etmek yerine anlaşmak

Rusya’nın Soçi kenti, tarihsel olarak da günümüzde de çok önemli görüşmelere şahitlik etmiş bir kenttir. Soçi Rusya’nın güney kapısı. Soçi güneye açılan kapı olduğu gibi güneyden Rusya’ya giriş kapısı tabi tek kapı değil, en meşhur kapıdır.

Rusya Afrika’da varlığını artırmaya kararlı, bunu bugün Soçi’de devan eden Rusya-Afrika ekonomi forumun açılışında Putin’de teyit etmiş bulunuyor. Rusya şuanda 20 milyar dolarlık ticaret yapıyor Afrika kıtasıyla ve Putin’e göre bu rakam iki katına çıkmalı. Peki Rusya Afrika’ya ne satacak ve varlığını nasıl artıracak sorularına cevap aramak pek da kolay değil. Rusya bu kıtada sadece Batıyla değil Çin’le de rekabet edecek.

Rusya-Afrika zirvesi bünyesinde oluşturulan fuar alanlarında temsil edilen Rus şirketlere bakılırsa öne çıkan silah şirketleri, ikinci sırada nüklüer teknolojisi ve enerji santralleri. Üçüncü sırada demiryolları ve alt yapı gereçleri. Rusya’nın Afrika’da ilgisini çeken yer altı zenginlikleri. Elmas’tan Uranyuma kadar her türlü yer altı kaynaklara sahip olan Afrika şimdilik Çin ile Batı arasında bölünmüş bulunuyor.

Afrika, aslında çoktan bölünmüş bir pasta olarak görünüyor ve bu pastayı yiyen Çin ile Batı, burayı karşılık sıcak rekabete ve savaşa gerek kalmadan emellerini gerçekleştiriyor. Şimdi bu masaya yeni talepler var. Rusya ile Türkiye farklı taraflarda bu masaya oturdu ve buradan kalkmayacaklar. Bu durum yeni sonuçlar doğuracak hatta daha önce kurulmuş masa ilk başta devrilebilir ki yeniden kuralasın.

Rusya yeni kurulacak masada müttefik arayacak ve şimdilik iş birliği yapağı bir ülkeyi seçmiş gibi duruyor. Mısır’ın darbeci başkan Sisi bugün Soçi’deki zirvede Rusya’yla ortak pozları veriyor. Böylece Sisi’nin Mısır’ı Afrika’da Rusya’yla iş yapacağım havasına girmiş bulunuyor. Tabi tarihsel geçmiş de bu iş birliğe müsade ediyor ama Mısır bugün Rusya’nın çetin pasta kavgasına eşlik edebilecek kadar özgür ve bağımsız mı? Bence değil. Rusya-Mısır ilişkileri bile yürütmekte zorlanan Mısır bugün karşılıklı ilişkilerde ancak bir partner olabilir. Rusya-Afrika ilişkilerin gelişmesi için Rusya’nın Afrika’da bağımsız bir küresel güce ihtiyacı var.

Rusya ve Türkiye Afrika’da farklı saflarda. Libya örneğinde Rusya Mısır’ın desteklediği (Mısır-BAE-Suud) tarafını destekliyor. Haftar’a silah ve danışmanlık yaptığı sıkça basına yansımakta. Bunun karşısında Türkiye Libya’da BM’nin meşru ilan ettiği Ulusal Mutabakat Hükümeti destekliyor. Türkiye’nin UMH’ye silah yardımı ve danışmanlık yaptığı da basına sıkça yansıyor. Böylece Rusya ve Türkiye Ortadoğu’da olduğu gibi Afrika’da da rekabet etmekte. Fakat Suriye’de gelişen Astana süreci Suriye’nin siyasi istikrarını yakılaştırdığı gibi Suriye’de bir an önce barışın sağlanmasını da hızlandırmakta. Astana süreci terör örgütlere karşı verilen mücadelenin de başarılı iş birliği örneği olarak konuşulabilir. Türkiye ve Rusya’nın son Soçi mutabakatı başarılı olarak uygulanırsa Ortadoğu, Kafkasya ve Afrika için bir umut kapısı da açılmış olacak gibi. Bu kapıyı açan iki taraf da Rusya ve Türkiye. Özellikle Türkiye’nin bağımsız tavrı, başka merkezlerden değil de Ankara’dan alınan kararların uygulaması Rusya için de kabul edilir oluyor. Rusya’nın tek kutuplu dünyaya karşı olduğunu çok kutuplu dünyayı istediğini dikkate aldığımızda yeni dünya düzenin kurucuların arasında Türkiye gibi bağımsız bir partner görmek ister. Erdoğan’nın ‘Dünya beşten büyüktür’ tezine uygun olan çok kutuplu yeni düzen için Rusya ve Türkiye ortak hareket edebilir.

Afrika’da eski masanın yerine yeni kurulacak masanın düzeni aslında Moskova-Ankara ikilisinin Afrika için alacağı kararlardan geçer. Eğer yarın bizler Soçi veya İstanbul’da Putin ve Erdoğan bir et lokantasında balık yerken Afrikay’ya nasıl barış ve istikrarı götüreceklerini konuşarak mutabakata varabilirler. Bu mutabakat yeni medeniyet ve ticaret kuşağını oluşturur. Kuzey-Güney kuşağı olacak bu kuşağın oluşup oluşmayacağına Çin veya Batı karar vermeyecek bu Kararı veren Moskova-Ankara olacak. Tabi böyle bir kuşağın oluşması YENi DÜNYA’da yaşıyoruz anlamına gelecek.

RUSEN Kafkasya Direktörü: Saslanbek İsaev

Gazeteci, yazar / Журналист, политолог