Rusya Devlet Başkanı’nın görev ve yetkileri

K.Av. Ender Karataş

Kendi tarihsel koşulları içerisinde oluşan federatif devlet yapısı ve kendine has başkanlık sistemi ile yönetilen Rusya’da devlet başkanı yetki ve görevleri ile ilgili şu genel bilgileri verebiliriz;

1993 tarihli Rusya Federasyonu Anayasası Devlet Başkanı’na geniş görev ve yetkiler vermiştir.

Rusya Federasyonu Başkanı Rusya Federasyonu Anayasasının, kişi ve vatandaş hak ve hürriyetlerinin teminatıdır.

Rusya Federasyonu Anayasasının düzenlediği biçimde Rusya Federasyonu egemenliğinin, bağımsızlığının ve devlet bütünlüğünün korunması için önlemler alır, devlet iktidar organlarının karşılıklı etkileşimini ve uyumlu bir şekilde çalışmalarını temin eder.

Rusya Federasyonu Başkanı, Anayasaya ve federal yasalara uygun olarak devletin iç ve dış politikasının temel yönelimlerini belirler. Rusya Federasyonu Başkanı devlet başkanı olarak ülkeyi içeride ve uluslararası ilişkilerde temsil eder.

Devlet Başkanı’nın yasamayla ilgili görev ve yetkileri
Mesaj yetkisi: Mesaj (poslaniye, message) Devlet Başkanı’nın Federal Meclise yaptığı bir bildiridir. Mesaj hakkıyla, Devlet Başkanı ulusal meselelerde kendi düşüncesini açıklama imkânı bulur. Ayrıca, Devlet Başkanı’nın yıllık mesajları, Devlet Başkanı ile parlamento arasındaki en önemli araçlardan biridir.

Devlet Başkanı’nın yasama sürecine katılma yetkisi: 2008 Rusya Federasyonu Anayasası, Devlet Başkanı’na yasama süreci boyunca önemli rol ve yetkiler vermiştir. Rusya Federasyonu Devlet Başkanı yasa tasarısı önerme yetkisine sahiptir. Bu yetki Devlet Başkanı tarafından sık sık kullanılmaktadır.

Kanun onayı ve yayın: Devlet Başkanı tarafından geri gönderilmemiş veya parlamento tarafından Anayasanın ve iç tüzüğün öngördüğü şekilde ikinci defa aynen kabul edilmiş federal kanun, yayınlanmadan önce Devlet Başkanı tarafından onaylanır. Federal Meclis tarafından kabul edilmiş federal kanun onaylanmak ve yayınlanmak üzere Devlet Başkanı’na gönderilir. Devlet Başkanı, 14 gün içinde kanunu onaylar ve yayınlar.

Veto: Veto, Devlet Başkanı’nın parlamentonun kabul ettiği kanunu, belli bir süre içinde bir kez görüşülmek üzere parlamentoya geri göndermesidir. Rusya Federasyonu Devlet Başkanı veto yetkisine sahiptir. Devlet Başkanı önüne gelen federal kanunu 14 gün içinde Federal Meclise iade edebilir.

Devlet Başkanı’nın fesih yetkisi: Devlet Başkanı’nın parlamentoya ilişkin en önemli yetkilerinden biri kuşkusuz fesih hakkıdır (pravo na rospusk, right of dissolution). Fesih, Devlet Başkanı’nın, normal süresini henüz tamamlamamış bir yasama meclisinin varlığını sona erdirme işlemidir. Rusya Federasyonu Devlet Başkanı, fesih hakkına sahiptir.

Devlet Başkanı’nın yürütmeyle ilgili görev ve yetkileri
Hükümet Başkanını atamak: Rusya Federasyonu Anayasası’na göre Hükümet Başkanını atama yetkisi Devlet Başkanına aittir. Devlet Başkanı Hükümet Başkanını Devlet Duması’nın onayı ile atar. Daha önce de söylediğimiz gibi Devlet Duması, Hükümet Başkanı adaylıklarına üç kere onay vermezse Devlet Başkanı istediği kişiyi atar ve parlamentoyu fesheder.

Bakanları atamak ve azletmek: Rusya Federasyonu Hükümet Başkanı, atanmasından sonraki ilk 7 gün içinde Rusya Federasyonu Devlet Başkanına federal yürütme organlarının yapısı hakkında teklifler verir.

Devlet Başkanı, Hükümet Başkanının önerisi ile federal bakanları atar veya azleder.
Hükümeti istifaya göndermek: Rusya Federasyonu Devlet Başkanı, hükümeti her an istifaya gönderebilir. Bunun için Devlet Duması’nın güvensizlik oyuna gerek olmadığı gibi, güvensizlik oyu verilen ve de güvenoyu istemi reddedilen hükümeti istifaya göndermek gibi bir zorunluluğu yoktur.

K.Av. Ender Karataş