Suudi Arabistan’a S400 Şoku

Rusya ile Suudi Arabistan’ın dün S-400 hava savunma sistemi satışı konusunda görüşmeler yapması ABD’de “ikinci müttefik şoku” yarattı. Suudi Arabistan’ın, Rusya’ya S-400 için 1 milyar dolar ödeyeceğinin ilan edilmesi üzerine Pentagon’dan bu sabaha karşı yapılan açıklamada, “Bazı Amerikan müttefiklerinin Rusya’dan S-400 alma kararının kaygı yarattığı” vurgulandı. Bu sözlerle Türkiye’nin ardından Suudi Arabistan’ın alım kararına vurgu yapıldığı belirtiliyor.

Pentagon Sözcüsü Michelle Baldanza, ABD’nin defalarca “müttefiklerin büyük askeri alımları Washşngton ile koordineli biçimde gerçekleştirmesinin önemine atıf yaptığını” ve son gelişmelerden kaygı duyduğunu söyledi.

Bazı ABD’li uzmanlar, 2. Dünya Savaşı sonrası Başkan Roosvelt ile Kral Fahd arasında “ABD’nin güvenlik garantisi karşılığında Suudi petrollerine erişim hakkı” sağlandığından beri Suudi Arabistan’ın ilke kez ABD ile ittifakı bu kadar gölgeleyecek bir adım attığı görüşünde.

Moskova’da ilan edilen alım kararının, Trump’ın Suudi Arabistan ziyareti sonrası “büyük silah paketi satış anlaşması” imzalanmasının ardından gelmesi de ABD için bir başka şok olarak yorumlanıyor.

Reuters haber ajansının Suudi Arabistan devlet şirketi Askeri Endüstri Şirketi’nin açıklamasından aktardığına göre varılan mutabakat anlaşmasında yalnızca S-400 değil, Kornet anti tank sistemi, Kalashnivov AK-103 ve TOS-1A roket fırlatıcısı da var.

BBC’nin aktardığı açıklamada Rusya’nın Suudi Arabistan’a bu silahların teknoloji transferini de yapacağı yer aldı. Bu, Suudi Arabistan’ın bu silahları temel alarak kendi silahlarını geliştirmesini ve bakımlarını kendi yapabilmesini sağlayacak. Rusya Türkiye’ye S-400 satarken anlaşmaya teknoloji transferini dahil etmemişti.

Bu arada Moskova’daki Natsionalnaya Oborona (Ulusal Savunma) dergisinin baş editörü İgor Korotçenko, Suudi Arabistan yönetiminin S-400 füze savunma sistemlerine niçin ilgi gösterdiği ve Rusya’nın hangi şartlarda anlaşmaya razı gelmesi gerektiği konularına açıklık getirdi.

Rus Zvezda televizyonuna konuşan Korotçenko, “Suudi Arabistan, niyetlerinden yüzde 100 emin olabilmemiz için bu kontrat kapsamında yüzde 100 avans ödemesi yapmalı. Geçmişte Suudi Arabistan’ın girişimiyle kendileriyle askeri-teknik alanda anlaşma yapılmaya çalışıldı. Riyad, eğer Rusya İran’a S-300 sistemlerini satmazsa on milyarca dolarlık silah alım anlaşması imzalama sözü vermişti, fakat kontrat bir türlü imzalanmadı. Bu nedenle Moskova, Suudi Arabistan’dan gelen bilgi sızmalarına pragmatik yaklaşmalı” ifadelerini kullandı ve şöyle devam etti:

“Rusya Suriye’de terörle mücadelede ikna edici bir zafer kazanıyor ve Suudi Arabistan, bugün Ortadoğu’daki süreçlerin ABD’ye değil, Rusya’ya bağlı olduğunu anlıyor. Bu anlayış çerçevesinde dış politikasını çeşitlendirme bağlamında Suudi Kral, Moskova’ya geldi. Bu tamamen doğal bir şey, zira bugün Rusya, Ortadoğu’daki gidişatı belirleyen en güçlü dünya ülkelerinden biri ve bu bağlamda ziyaret, siyaset yaparak etkisini kaybetmemesi ve aynı zamanda Rusya ile ilişkileri geliştirmesi bakımından Suudi Arabistan için çok önemli.”

Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Suudi Arabistan ve Rusya nükleer enerji ve uzay alanında işbirliğini geliştirmek istiyor” dedi ve imzalanan yatırım anlaşmalarıyla iki ülke arasındaki ilişkilerin yeni bir seviyeye geçeceğini söyledi.
Lavrov, Suudi Arabistan’ın Suriye’deki muhalif örgütleri birleştirmek için gösterdiği çabayı desteklediklerini, böylece muhaliflerin barış görüşmelerinde yer alabileceğini belirtti.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adil Bin Ahmed el-Cubeyr ise iki ülkenin de diğer ülkelerin içişlerine karışmama prensibini benimsediğini söyledi. El-Cubeyr, Suriye muhalefetini birleştirme konusunda Rusya’nın da kendilerine destek verdiğini açıkladı.

Reuters, Rusya’nın varlık fonu olan RDIF’nin Suudi Arabistan’ın kamu yatırım fonu ile 100 milyon dolarlık bir yatırım anlaşması yaptığını duyurdu.

RDIF’den yapılan açıklamaya göre iki ülkenin fonları, kurdukları ortaklıkla Rusya’daki karayolu ve demiryolu altyapısına yatırım yapacak, Birleşik Arap Emirlikleri devlet kontrolündeki fonu Mubadala da bir miktar kaynak yatıracak.
Üç fondan oluşan bu birlikteliğin 226 milyon dolar ulaşım altyapısı projesini de değerlendirmeye aldığı bildirildi.

Rusya Enerji Bakanı Aleksander Novak, ziyaret sırasında imzalanacak anlaşmaların toplam değerinin 3 milyar doları bulacağını açıkladı. Novak, iki ülke arasındaki yatırımların artması için, aradaki bürokrasinin azaltılmasının yollarının da aranacağını söyledi.

Putin ve Kral Selman’ın, enerji projelerini desteklemek üzere yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırım fonu kurmaları da bekleniyor.

Kral Selman’ın ziyareti, gelecek ay Avusturya’nın başkenti Viyana’da yapılacak olan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) zirvesinin öncesine denk geliyor.

Rusya ve Suudi Arabistan, OPEC’in en güçlü üyelerinden. OPEC ülkeleri geçen Aralık ayında düşen petrol fiyatları nedeniyle petrol üretimini kısma kararı almıştı.

‘Rusya’da enerji sektörünün ciddi yatırıma ihtiyacı var’

BBC Rusça Servisi editörlerinden Famil İsmailov, Rus enerji sektörünün ciddi bir yatırıma ihtiyacı olduğunu ve bu ihtiyacını Batı’dan karşılayamadığına dikkat çekiyor:

“Rusya, enerji sektöründeki yatırım ihtiyacını, ABD ve diğer ülkelerin Kırım’ın işgali ve Ukrayna’daki savaş gerekçesiyle Moskova’ya uyguladığı yaptırımlar yüzünden Batı’dan bulamıyor. Bu yüzden Rusya, hangi ülkeden olursa olsun, bu yatırım ihtiyacını karşılamaya çalışıyor. Çin’e soruyorlar, Katar bir miktar yatırım sözü verdi ve Suudi Arabistan sıradaki yatırımcı olabilir”.
Batı’dan aradığı yatırım desteğini bulamayan Rusya; Çin, Katar ve Suudi Arabistan gibi ülkelere yöneliyor.

Suudi Arabistan Kralı Selman’ın ziyareti 4 gün sürecek. Kral Selman’a 100 kadar Suudi iş adamı da eşlik ediyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’ı 2007’de ziyaret etmişti.

Rusya-Suudi Arabistan arasında S400 satışı konusunda görüşmeler olduğu, fakat henüz bir anlaşmanın olmadığı gelen bilgiler arasındadır.